AYT ve KPSS 'ye Hazırlananlara Özel 106 Tarih Sorusu ve Cevabı I

1. Basmacı Hareketi nedir?

Baskın yapan anlamına gelen Basmacı Hareketi Çarlık Rusya döneminde Kırım, Başkurdistan ve Türkmenistan’da faaliyet gösteren askeri Türk güçleri için kullanılan bir adlandırmadır. Önemli: Enver Paşa bu harekete katıldıktan sonra 1922’nin Ağustos ayında Ruslara karşı savaşırken öldürülmüştü.

Basmacı Hareketi'nin Bayrağı

2. Manda rejimi nedir?

Manda rejimi I.Dünya Savaşı sonrası ‘kendi kendini yönetmeye yeterli olmayan halklar’ bahanesini öne sürerek, bu halkların devlet yönetimlerini -daha iyi idare edeceği iddia edilen başka milletlere- verilmesini öngören rejimdir. Kendine yeterli olmayan halkları bu düşünceye göre gelişmiş milletler vesayet altına alacaklardı. Gelişmiş devletlerin kurdukları vesayet ise Milletler Cemiyeti adına kullanılacaktı. Manda yönetimi milli mücadelenin örgütlenmesi aşamasında Anadolu’da Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi’nde de tartışılmıştı. Erzurum Kongresi’nde reddedilmiş. Sivas Kongresi’nde ise kesinlikle reddedilmişti.

3. Manda Rejimi fikri neden ortaya konmuştur?

Orta Doğu I.Dünya Savaşı sonrasında özellikle İngiltere ve Fransa’nın kontrolüne geçmiştir. İngiltere Irak, Ürdün ve Filistin’i; Fransa ise Suriye ve Lübnan’ı kontrol altına almıştı. Anadolu işgal atındaydı. Fakat Wilson Prensipleri’ne göre savaşı kaybeden devletlerden toprak alınmaması gerekiyordu. İtilaf devletleri bu noktada Wilson İlkeleri’nin ortaya koyduğu bu maddeyi geçersiz kılmak için manda rejimine bağlı yönetim fikrini ortaya attılar. Bu fikre göre kendi kendini yönetemeyecek, yetersiz halklar vardı. Bunlar adına gelişmiş milletler yönetimi ele almalıydı.

4. Manda rejiminin uygulandığı yerler neresiydi?

I. Dünya Savaşı sonrasında Orta Doğu’da kurulan manda yönetimleri şunlardır:

1936’ya kadar Hatay Fransa mandası(1939’da Türkiye’ye katıldı)

1946’ya kadar Suriye Fransa mandası

1946’ya kadar Lübnan Fransa mandası

--

1930’a kadar Irak İngiltere mandası

1946’a kadar Ürdün İngiltere mandası

Filistin İngiltere mandası

5. Meiji Restorasyonu nedir?

Japonya’nın yüzünü dış dünyaya dönmesi, Avrupa tarzı yeniliklere kapısını açması Meiji Restorasyonu denilen reform süreci ile başlamıştır. Meiji Restorasyonu’nu başlatan Japon hükümdarı İmparator Mutsuhito’dur.

6. Kara Perşembe nedir?

24 Ekim 1929 tarihte Kara Perşembe olarak adlandırılır. 1929’da dünya ekonomik krizi başlamış. New York Borsası’nın çökmüştür. Piyasada para bir anda yok olmuş. Bankalar batmış. Malvarlıkları erimiştir. Ekonomik krizler beraber dünyadaki toplam üretim %40, ticaret %65 oranında azalmıştır. Türkiye 1929 ekonomik krizinin etkileriyle devletçi politikalara yönelmiştir. Türk halkı yerli mallarını kullanmaya teşvik edilmeye bu dönemde başlanmıştır. 4 Nisan 1929’da ilk Yerli Malları Haftası ilan edilmişti.

7. Scala nutku kime aittir?

Scala ismi verilen nutkunda ‘birey devletle uyumlu olduğu ölçüde önemlidir’ diyen Ulusal Faşist Parti’nin kurucusu olan İtalyan lider Benito Mussolini’dir.

8. I.Dünya Savaşı sonrası Almanya demokratik düzene hangi anayasa ile geçmişti?

I.Dünya Savaşı sonrasında Almanya 1919’un Ağustos ayında Weimar Anayasası ile demokratik düzene geçmiştir. Alman ırkının üstünlüğünü savunan Nazi Partisi ise ilk kez parlamentoya 1924 seçimleriyle girmiştir.

9. Nazizm ve Nazi Almanyası hakkında bilgi veriniz.

Nazizm şovenist, ırkçı ve faşist bir fikri ifade eder. Bu fikre göre Alman ırkı diğer ırklardan üstün kabul ediliyor. başka ırklara karışmaması gerektiği söyleniyordu. I.Dünya Savaşı sonrasında Alman halkın yoksullaşması, Almanya’nın zor durumda olması Nazizmin yükselmesinde temel etkendir. Nazi Almanyası’nda kitaplar Nazizm düşüncesine uygun değilse yasaklanıyor. Itaat düşüncesi topluma yerleştirilmeye çalışılıyordu. Ucuz arabalar üretilmesi, işçilerin işten çıkarılmasının zorlaşması, konut sorunun çözülmesi, tüketim mallarına zam yapılmasının yasaklanması gibi çalışmalarla Alman halkı cezbediliyordu. Gestapo denilen servisle herhangi bir kişi mahkeme kararı olmadan alıkonabiliyordu.

10. Picasso Guernica resminde neyi konu edinmiştir?

Picasso’nun İspanya İç Savaşı’nı konu edinen ünlü tablosunun adı Guernica’dır.

11. Gazap Üzümleri isimli klasik eser neyi konu edinmiştir?

John Steinbeck’in 1929 ekonomik krizinden sonra Amerika’nın halini anlattığı eseri Gazap Üzümleri’dir. En çok okunan klasiklerden biridir.

12. Dünyada ilk radyo yayını hangi ülkede yapılmıştır?

Dünyada ilk radyo yayını 1920 yılında ABD’de başlamıştır.

13. Sürrealizm akımı nedir?

I.Dünya Savaşı’nın ortaya çıkardığı şiddet, acı ve travmalara karşı şair ve ressamlar akılcı tutuma karşı tavır alarak surrealizm (gerçeküstücülük) akımını ortaya çıkardılar. Gerçeküstücü ressamlar ruhsal durum ve davranışlarını akıl, mantık, tore, din ve toplumsal baskılardan özgür kılarak tuvallerine yansıtacaklardı. Gerçeküstücülük akımıyla nerdeyse özdeşleşen ressam Salvador Dali olacaktı.

14. Atatürk hangi dünya liderine Sezar rolünü oynamak istiyor demiştir?

Atatürk’ün “Sezar rolünü oynamak isteğinden kendisini kurtaramayacak” diye nitelendirdiği İtalyan lider Benito Mussolini’dir.

15. Manda rejimi ile sürdürülmek istenen şey nedir?

Manda Rejimi fikrinin ortaya atılmasının nedeni sömürgeciliği devam ettirmektir.

16. Musul Sorunu hangi antlaşma ile çözülmüştür?

İngiltere Irak’ı hakimiyeti altına aldıktan sonra Musul bölgesi Türkiye ve İngiltere arasında bir sorun haline geldi. Lozan Konferansı’nda Musul Sorunu çözülemedi. 1926 yılında Ankara Antlaşması ile Musul Sorunu çözüldü.

17. Yunan lideri Venizelos hangi Türk lideri Nobel Barış Ödülüne aday göstermişti?

Yunan lideri Venizelos, Türk-Yunan ilişkileri ve Yakın Doğu’da barışçıl  politikalarından dolayı Atatürk’ü 12 Ocak 1934’te Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermiştir.

18. Boğazlar Komisyonu hangi antlaşma ile kaldırılmıştır?

Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ‘Boğazlar Komisyonu’ kaldırılmıştır. Boğazlar’da Türk egemenliğini esas alan düzenlemeler yapılmıştı.

19. Sadabat Paktı hakkında bilgi veriniz.

Türkiye, İran, Irak ve Afganistan’ın kurduğu Sadabat Paktı savunma için kurulmuş bir pakt değildir. Sadabat Paktı bir saldırmazlık (iyi komşu) paktıdır.

20. Japonların II.Dünya Savaşı öncesinde dillendirdiği Yeni Düzen’in anlamı nedir?

II.Dünya Savaşı öncesinde Japonya Uzak Doğu’nun en güçlü devleti haline gelmişti. 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nden sonra yumuşak yayılma anlayışını askeri güce dayalı hale getirdi. 1938’de doğu ve orta Çin’i ele geçirdi. Japonya ‘Yeni Düzen’ olarak adlandırılan Batılıların doğu Asya’dan atılması gerektiği düşüncesini savunuyordu.

21. II.Dünya Savaşı öncesi İtalya’sı hakkında bilgi veriniz.

II.Dünya Savaşı öncesinde İtalya’da faşist lider Benito Mussolini iktidardaydı. Mussolini II.Dünya Savaşında Mussolini liderliğinde gene faşizan düşüncelere sahip Nazi Almanyası ve Hitler ile aynı safta yer alacaktı. Ülkedeki farklı etnik kimlikleri İtalyan kimliğine zorlama, muhalefeti susuturma gibi çalışmalarla ilkin kendini gösteren Mussolini İtalya’nın Akdeniz’de güçlenmesini sağlamıştı. Fransa’ya karşı ise Almanya’yı bir denge tahtası olarak görüyordu. İtalya’nın Habeşistan saldırısına başlamasıyla Almanya Locarno Antlaşması’nı feshedecekti. İtalya’nın Habeşistan’ı işgal etmesi İngiltere ile İtalya’nın arasını bozdu. İtalya bu yüzden Almanya’ya yakınlaştı.

22. II.Dünya Savaşı öncesi Nazizm ve Nazi Almanyası hakkında bilgi veriniz.

II.Dünya Savaşı öncesinde 1929 ekonomik krizi Nazileri iktidara taşıyan bir basamak görevi gördü. Almanya, 1933 Milletler Cemiyeti’nden çekildi. Daha sonra Avusturya ilhak edildi. Hitler Avrupa’da yayılmak istiyordu. I.Dünya Savaşı ile beraber Almanya’nın varolan topraklarının Alman ırkına yeterli olmadığını iddia ediyordu. (Hayat Sahası fikri) Sonrasında Çekoslovakya işgal edilecekti. Almanya’nın Polonya’ya saldırması ile İngiltere ve Fransa Almanya’ya savaş ilan ettiler.

23. Müttefik ve Mihver devletler kimlerdi?

II.Dünya Savaşına katılan devletler müttefik ve mihver devletler olarak ikiye ayrılarak adlandırılmıştır. Müttefikler: Fransa, ABD, İngiltere ve SSCB idi. Mihver devletler ise: Almanya, İtalya ve Japonya idi.

24. II.Dünya Savaşı’nda Mihver devletlerin başında hangi liderler vardı?

II.Dünya Savaşı’nda Almanya’nın başında Hitler, İtalya’nın başında Mussolini, Japonya’nın başında Hirohito vardı.

25. II.Dünya Savaşı’nda Müttefik devletlerin başında hangi liderler vardı?

II.Dünya Savaşında ABD’nin başında Roosevelt ve Truman, SSCB’nin başında Stalin, İngiltere’nin başında Chamberlain, Churchill ve Clement Attlee, Fransa’nın başında vichy hükümetinin (almanya fransayı işgal ettikten sonra kurulan hükümetin adı vichy’dir.) lideri Petain ve İngiltereye kaçan Fransız direniş lideri General Dö Gol vardı.

Yazar: Tar.Öğr.Osman Kılık

Kaynakça: 
Bernard Lewis, Modern Türkiye'nin Doğuşu
Oral Sander, Siyasi Tarih
Ana Britannica
MEB Ortaöğretim ÇTDT Müfredat Kitabı

Sayfa 1 > 2